مهرگان در گاهشماری اسطور ه ای

برگرفته از کتاب "چند چهره ی کلیدی در اساطیر گاه شماری ایرانی -نگارش: انا کراسنوولسکا - ترجمان : ژاله متحدین -
پراکنش : ورجاوند - 1382

ویرایش نوشتار : مهر زمین

تقسیم سال به دو بخش مساوی در دو نقطه ی مشخص اعتدال (چرخش) بهاری و پاییزی , هنوز در باورهای تقویم پامیری دیده میشود . اندریوف از وجود دو اول سال را در وَنچ و خوف یاد میکند : جدا از چرخش(اعتدال) نوروز , در پاییز چرخش دیگری به نام تیرمو وجود دارد که همان "مهرگان" گذشته است . چنین تقیسم بندی در سال را با نوشتاری از بیهقی از دربار غزنویان استوار میشود . وی مینویسد :

"امیر به جشن مهرگان بنشست ...پس برخاست و به سرایچه ی خاصه رفت و جامه بگردانید و بدان خانه ی زمستانی به گنبد آمد که برچسب صفه بار است .و چنان دو خانه , تابستانی به راست و زمستانی به چپ کس ندیده است ."

یک سال شبانی به نام "وِرز "/werz/نیز که در اعتدال پاییزی آغاز میشود, بین کردهای مُکری مَهاباد رایج بوده است .